Deniz Haydutluğu
Araştırmanın tamamına ulaşmak için tıklayınız.
Tarihi, gemilerin varlığı kadar eski olan korsanlık ; denizci milletler tarafından uygulanmış ve denizcilerin kolay yoldan para kazanıp statü sahibi olabilmesine olanak tanımıştır. Antik medeniyetlerin konumlandığı Akdeniz, kıyıları ve adaları sayesinde korsanlığa zemin oluşturmuş ve tarihteki ilk korsanlık faaliyetlerine sahne olmuştur.
Osmanlı devleti 16.yy‘da çeşitli sorunların yanı sıra korsanlarla da mücadele ediyordu. Özellikle Avrupalı Hristiyanlar için, Müslümanlara karşı gerçekleştirilen deniz saldırıları kutsal kabul ediliyor ve bu işi gerçekleştiren kişiler de halk tarafından saygı görüyordu. Korsanlık bu kişiler için oldukça önemli olduğundan Akdeniz üzerinde de bu konuyla ilgilenen çeşitli tarikatlar kuruldu ve uzun bir süre Akdeniz üzerinde Osmanlı Devleti‘ne karşı söz sahibi oldular. Barbaros Hayrettin Paşa ve Piyale Paşa Osmanlı Devleti için korsanlığa karşı mücadele etmiş büyük kişilerdir.
Akdeniz‘in girinti ve çıkıntıları korsanlar için önemli bir saklanma alanı oluştururken, denizin sakin suları ağır yükü olan ticaret gemileri için ise zor şartlar meydana getirebilmekteydi. İlk zamanlarında korsanlar gemilere saldırmaktan ziyade, kıyı kesimlerde yaşayan insanların yerleşim yerlerini basarak değerli eşyalarına el koyarlardı. Bu yüzden korsan ve deniz haydudu ayrımı yapılmadan hepsi için korsan kelimesi kullanılmıştır.
Deniz haydutluğu, özel kişilerin herhangi bir devlet ile bağlantılı olmadan kendilerine ait gemilerle diğer gemilere, yüklere ve hatta gemide bulunan mürettebata karşı kendi çıkarları doğrultusunda saldırmalarını ifade etmektedir. Deniz haydutluğu açısından dar su yolları ve sayısız küçük adanın bulunduğu alanlar son derece elverişlidir. Bunlar:
Aden Körfezi ve Kızıl Deniz
Nijerya açıkları başta olmak üzere Batı Afrika
Malakka ve Singapur Boğazı
Güney Çin Denizi
Deniz haydutluğunun yol açtığı sonuçlara bakıldığında, bölge ülkeleri başta olmak üzere dünya ticaretini ve ekonomisini olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. Yüklerin çalınması ve seyrin gecikmesi ağır mali kayıplara neden olmakta, yük sahipleri, armatörler ve sigorta şirketleri bu durumdan etkilenmektedir.
28 Nisan 2005‘de Japonya, Laos ve Singapur, Asya‘da korsanlık ve gemilere düzenlenen silahlı soygunların önlenmesine dair bölgesel iş birliği antlaşması imzaladılar ve antlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli ilk adımı atmış oldular. İkincisi olan “Model Action Plan for Maritime Policy Authorities and Private Maritime Releated Concerns to Combat Piracy and Armed Robbery against Ships” de özel sektör ve hükümetler tarafından yapılması gereken spesifik faaliyetler belirtilmiştir.
Alınan sivil önlemler vardır. Bunlar:
Somali Açıklarındaki Deniz Haydutluğu Temas Grubu (Contact Group on Piracy off the Coast of Somalia)
Cibuti İlkeler Anlaşması (The Djibouti Code of Conduct)
Deniz Güvenlik Merkezi-Afrika Boynuzu (Maritime Security Center-Horn of Afrika MSCHOA)
Birleşik Krallık Deniz Ticaret Operasyonları Ofisi (United Kingdom Maritime Trade Operations (UKMTO))
Somali Merkezli Deniz Haydutluğuna Karşı En İyi Yönetim Uygulamaları (Best Management Practices Against Somali Based Piracy-BMP4)
Özel Sözleşmeli Silahlı Güvenlik Personeli (Privately Contracted Armed Security Personnel (PCASP))
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Soğuk Savaş‘tan sonra denizlerde artan haydutluk faaliyetlerine bir dizi önlem getirmeye çalışmıştır. Özellikle önlem alınan bölgeler denizcilik literatüründe “riskli bölgeler” olarak geçmektedir. Bu riskli bölgeler yukarıda deniz haydutluğunun yaygın olduğu bölgelerdir.
MSC tarafından yapılan toplantılar ve alınan kararlar sonucunda gemilerin ve liman tesislerinin güvenliğine yönelik yeni tedbirleri içeren ISPS kod oluşturulmuştur. ISPS Kod ile denizcilik sektörüne güvenlik (security) kavramı getirilmiş, IMO tarafından, gemilerle birlikte liman tesisleri de dahil olmak üzere, deniz güvenliğine yönelik yeni düzenlemelerin yapılmasına başlanılmıştır.
İÇERİK DETAYLARI
- İçerik Adı: Deniz Haydutluğu
- Etiketler:
- Kategorisi: Araştırmalar
- Yazan ve Tarih: 19 Mart 2021
